• 0572 - 79 20 23
  • info@taaluilen.nl

Tegenwoordige tijd voor het verleden

  • Door Taaluilen
  • 15 juli 2015
stijlfiguur

stijlfiguur

We hebben het allemaal op school geleerd: je gebruikt de verleden tijd als iets zich afspeelt in het verleden. Maar als je een verhaal vertelt, kun je heel goed de tegenwoordige tijd gebruiken, ook al vinden de gebeurtenissen plaats in het verleden.

Presens historicum of historische tegenwoordige tijd

Deze manier van schrijven heeft zelfs een naam: presens historicum, oftewel de historische tegenwoordige tijd. Je bouwt er meer spanning mee op en zuigt de lezer als het ware het verhaal in. Alsof je er zelf bij bent geweest.

Kijk maar eens naar de voorbeelden hieronder.

Op 12 mei speelde ik met mijn neefjes op het Mercatorplein in Amsterdam. De Duitsers waren net ons land binnengetrokken. Plotseling ging het alarm af. Mijn moeder kwam in paniek de voordeur uit rennen en haalde ons naar binnen. Ze zette ons in de kelder. Je wist immers nooit wat er kon gebeuren!
Op 12 mei speel ik met mijn neefjes op het Mercatorplein in Amsterdam. De Duitsers zijn net ons land binnengetrokken. Plotseling gaat het alarm af. Mijn moeder komt in paniek de voordeur uit rennen en haalt ons naar binnen. Ze zet ons in de kelder. Je weet immers nooit wat er kan gebeuren!

Bloggen

De historische tegenwoordige tijd is dus een bewuste stijlkeuze. De stijlfiguur is ook voor bloggers heel geschikt. Hij zorgt ervoor dat de lezer zich veel directer aangesproken voelt.

Natuurlijk is de verleden tijd niet fout, maar de tegenwoordige tijd is sterker. Ter vergelijking dezelfde zinnen in tegenwoordige en verleden tijd.

Alsof het pas een uur geleden was. Ik zag nog steeds het verbaasde gezicht van mijn chef voor me.
Alsof het pas een uur geleden is. Ik zie nog steeds het verbaasde gezicht van mijn chef voor me.
Ik zat in de trein van Deventer naar Breda. Een uur eerder was ik ingestapt.
Ik zit in de trein van Deventer naar Breda. Een uur eerder ben ik ingestapt.
Traumatische herinneringen aan mijn eerste sollicitatiegesprek. Mijn lippen waren droog. Ik hoorde de vragen maar half. Ik had het wel in de gaten; ze keken naar de rode vlekken in mijn hals.
Traumatische herinneringen aan mijn eerste sollicitatiegesprek. Mijn lippen zijn droog. Ik hoor de vragen maar half. Ik heb het wel in de gaten; ze kijken naar de rode vlekken in mijn hals.

Voorbeeld

Het prachtige voorbeeld hieronder komt van de weblog http://www.bohemiandreams.nl.

Jaume is 4 jaar en spreekt alleen maar Catalaans. Met een snottebel die hij constant ophaalt en zijn tong uit zijn mond schildert hij met de kleuren oranje en groen een pinguïn op een wc-rolletje. Al wiebelend op zijn billen zakt hij elke keer van het bankje af. We voelen ons allebei een beetje ongemakkelijk, ik denk dat Jaume had gehoopt andere kindjes te leren kennen, maar hij is helemaal alleen. 

We hebben de pinguïn heel snel af en ik stel voor om nog een beestje te maken. Hij wil een varken met vleugels maken. Zijn glimlach is onbetaalbaar. Al trots rent hij met de twee beestjes richting zijn ouders die liggen te bakken onder de zon bij het zwembad.

Wees consequent

Een waarschuwing is wel op zijn plaats. Je hebt snel de neiging terug te keren naar de verleden tijd. Dus let erop dat je niet onnodig van de verleden tijd naar de tegenwoordige tijd switcht en omgekeerd.

Een tip hierbij is om de overgang te maken met de voltooid tegenwoordige tijd:

Ik weet het zeker: vader weet het antwoord op deze vraag. En ik herinner me nog dat ik het hem heb gevraagd. Hij wist het inderdaad.

Omgekeerd bestaat ook! De toekomstige verleden tijd, de imperfectum futurum

De verleden tijd gebruiken als iets nog in de toekomst ligt? Dat bestaat ook. Op facebook kwam Rita Koolstra met het volgende voorbeeld:

… zo grappig dat kinderen die iets nog moeten gaan spelen, dus toekomst, de verleden tijd gebruiken: dan was ik de koningin en jij het prinsesje en dan gingen we naar een ander prinsesje …

Misschien heeft Rita een nieuwe stijlvorm ontdekt!

Meer over

Deel dit artikel

Scroll naar boven